เชื่อว่าเลนจักรยานยังคงเป็นความต้องการของคนไทยในหลายพื้นที่มาก ๆ โดยเฉพาะเมืองหลวงที่ฝุ่นละอองควันพิษต่าง ๆ กระจายเต็มไปหมดขนาดว่าค่าวัดระดับฝุ่นละอองสูงอย่างที่ไม่เคยเกิดมาก่อน นั่นแสดงให้เห็นว่าคนเมืองกรุงใช้รถกันเยอะขึ้นเรื่อย ๆ ยังไม่รวมปัญหารถติดและอื่น ๆ อีกมากมาย คิดง่าย ๆ หากเราเปลี่ยนจากการใช้รถยนต์มาใช้จักรยานบ้างคงช่วยลดปัญหาเหล่านี้ได้อย่างดีเยี่ยมแน่ ๆ แต่การจะสร้างเลนจักรยานขึ้นมาไม่ใช่เรื่องง่ายเลยเพราะจำเป็นต้องมีปัจจัยหลาย ๆ ส่วนเข้ามาเกี่ยวข้องหากหวังต้องการทำเลนจักรยานให้ได้มาตรฐานสากล ร้านไทยจราจร ขอพามาดูไปพร้อมกันว่าหากบ้านเราต้องการทำ Bike lane ที่ถูกต้องเหมาะสมจริง ๆ จะต้องมีมาตรฐานส่วนใดบ้างที่ช่วยให้เลนจักรยานประสบความสำเร็จ
1. ต้องรู้ประเภทของทางจักรยาน – สิ่งแรกหากต้องการสร้างเลนจักรยานให้ได้มาตรฐานสากลต้องรู้ก่อนว่าทางจักรยานที่จะสร้างขึ้นมาเป็นแบบไหน หลัก ๆ แล้วเลนจักรยานจะประกอบไปด้วย 3 ประเภท คือ
- ใช้พื้นที่ร่วมกันบนท้องถนน ทางจักรยานแบบนี้คือจักรยานสามารถลงไปปั่นได้บนท้องถนนเลยแบบไม่ต้องสร้างเลนจักรยานหรือนำเอาอุปกรณ์จราจรใด ๆ มากีดขวางรถยนต์ทั้งสิ้นเพียงแค่อาจมี ป้ายจราจร ที่บ่งบอกว่าถนนเส้นนี้จักรยานสามารถใช้งานร่วมกับรถยนต์ได้ ซึ่งการทำเลนแบบนี้เหมาะกับถนนที่รถวิ่งความเร็วต่ำ ๆ
- แบ่งพื้นที่ให้กับจักรยาน ถือว่าสร้างความปลอดภัยให้กับคนขี่จักรยานได้มาก หากถนนเส้นนั้นความเร็วอยู่ในระดับปานกลางมาตรฐานเลนจักรยานก็ควรแบ่งพื้นที่ออกมาส่วนหนึ่งของถนนโดยทำสัญลักษณ์เอาไว้ชัดเจน เช่น ทาสีพร้อมทำรูปจักรยานเพื่อให้ผู้ขับขี่รถคนอื่น ๆ รู้เอาไว้
- จัดพื้นที่เฉพาะสำหรับจักรยาน จะสร้างเลนจักรยานแบบนี้กรณีพื้นที่ดังกล่าวมีการจราจรคับคั่งหรือใช้ความเร็วสูง ลักษณะคือแบ่งเลนจักรยานออกไปชัดเจน อาจมี เสาแบ่งเลนจักรยาน ตั้งไว้เพื่อให้รู้ว่าเลนตรงนี้เข้าได้เฉพาะจักรยานเท่านั้น หรือบางพื้นที่อาจให้คนเดินร่วมในเส้นทางนั้นได้ด้วย
2. ประเภทของทางจักรยาน – มาตรฐานเรื่องต่อมาเป็นประเภทของทางจักรยานคือควรมีการเลือกประเภทเส้นทางให้ชัดเจนว่าเส้นทางจักรยานที่จะตัดผ่านนั้นถนนเป็นอย่างไรบ้าง เป็นทางเรียบอย่างเดียว, ตรงไปเรื่อย ๆ, มีทางโค้ง, เป็นทางเนินขึ้นลง ฯลฯ สาเหตุที่ต้องดูประเภทของทางเพื่อสร้างมาตรฐานเลนจักรยาน เพราะหากเรารู้ว่าเส้นทางข้างหน้าเป็นอย่างไร จะได้เตรียมอุปกรณ์จราจรต่าง ๆ ไปติดตั้งเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น ถ้าเส้นทางเป็นทางโค้งหักศอกเยอะก็อาจนำเอา กระจกโค้งจราจร ไปติดตั้งเอาไว้ เป็นการป้องกันไม่ให้เกิดอุบัติเหตุขึ้นบนเลนจักรยาน เป็นต้น อีกทั้งการสำรวจประเภทเส้นทางจะได้รู้ด้วยว่าควรมีการติดตั้งจุดพักรถจักรยานชั่วคราวไว้ตรงไหนได้บ้าง
3. มาตรฐานเรื่องการออกแบบ – การออกแบบเลนจักรยานแต่ละพื้นที่ย่อมแตกต่างกันขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ ด้าน ดังนั้นเรื่องนี้จึงต้องใส่ใจให้มากเช่นกันหากต้องการให้เลนจักรยานเป็นไปตามมาตรฐานสากล อย่างกรณีมีทางลอด ต้องกำหนดความสูงและความกว้างของทางลอดนั้นอย่างเหมาะสม ชัดเจน, มีการกำหนดระยะห่างของพื้นถนนขับขี่กับสิ่งรอบข้าง เช่น ฟุตบาท, มีการกำหนดช่องว่างระหว่างตัวจักรยานกับพาหนะบนท้องถนน, ระดับความชันของพื้นที่เพื่อจะได้ติดดั้งอุปกรณ์หรือสร้างเส้นทางให้เหมาะสม, รูปแบบทางโค้งต่าง ๆ ออกแบบให้น่าใช้งาน ฯลฯ การมีมาตรฐานสำหรับออกแบบเลนจักรยานอย่างชัดเจนย่อมช่วยให้เกิดความปลอดภัยมากขึ้นกับผู้ใช้งานอีกหลายเท่าตัว
4. ความกว้างของเส้นทาง – มีการกำหนดมาตรฐานความกว้างของเลนจักรยานอย่างถูกต้อง เหมาะกับพื้นที่นั้น ๆ หากถนนบางเส้นมีพื้นที่ไม่กว้างมากนักอาจใช้ความกว้างไม่ต้องเยอะ แต่ทำเป็นช่องไหลทางของจักรยานตามระดับความกว้างอันเหมาะสมก็เพียงพอแล้ว ทั้งนี้มาตรฐานความกว้างต้องไม่รบกวนการใช้ถนนของรถยนต์หรือผู้คนบนฟุตบาทด้วยเช่นกัน
5. มีป้ายและเครื่องหมายจราจรต่าง ๆ ให้ครบถ้วน – อีกสิ่งสำคัญสำหรับการสร้างมาตรฐานเลนจักรยานคือต้องมีการติดตั้งเครื่องหมายรวมถึง ป้ายจราจร ต่าง ๆ ให้ชัดเจนเพื่อคนที่ขี่จักรยานและผู้ใช้ทางคนอื่น ๆ จะได้รู้และเลือกปฏิบัติอย่างถูกต้อง เช่น ป้ายแสดงว่าเป็นเลนจักรยาน, มีการตีเส้นจราจรชัดเจน, มีอุปกรณ์ป้องกันอันตรายพื้นฐานที่อาจเกิดขึ้นได้ และอื่น ๆ ตามแต่สมควรที่ต้องมีกับเลนจักรยานเส้นทางนั้น ๆ
มาตรฐานเหล่านี้จริง ๆ แล้วถือเป็นเรื่องพื้นฐานมาก ๆ ที่เลนจักรยานทุกที่ควรมี คิดดูว่าหากมีการสร้างเลนจักรยานในเมืองไทยเยอะขึ้นเรื่อย ๆ ก็จะยิ่งทำให้คนเองมองเห็นความสำคัญในการใช้จักรยานมากขึ้นตามไปด้วย ปัญหาเรื่องการจราจรโดยเฉพาะตามเมืองใหญ่ทั้งหลายยังไงก็ลดลงแน่ ๆ เพียงแต่ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นคือยังมีคนจำนวนมากไม่เคารพกฎจราจร ทั้ง ๆ ที่ระบุไว้ชัดเจนว่านี่คือเลนจักรยานแต่ก็ยังมีรถประเภทอื่นเข้าไปใช้งานอยู่ สิ่งที่จะต้องใช้เพื่อควบคุมความเป็นระเบียบให้เกิดต่อการจราจรในเมืองไทยจึงต้องเป็นเรื่องของการอบรมการมีวินัยและมีน้ำใจร่วมกันเมื่อยามขับขี่ รวมถึงการนำเอาอุปกรณ์จราจรมาเป็นผู้ช่วยคอยควบคุม เมื่อเป็นเช่นนี้ ร้านไทยจราจร จึงเชื่อว่าการจะสร้างเลนจักรยานในบ้านเราให้เป็นไปตามมาตรฐานสากลนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ หากทำได้เชื่อว่าเมืองไทยจะพัฒนาก้าวไปอีกขั้นได้อย่างน่าภาคภูมิใจ
